Współpraca kanadyjskiej pisarki i dziennikarki Indii Desjardins z ilustratorem Pascalem Blanchet zaowocowała powstaniem książki “Wigilia Małgorzaty”, nagrodzonej w tym roku Bologna Ragazii Award – najbardziej prestiżowym międzynarodowym wyróżnieniem dla najciekawszej pod względem graficznym i edytorskim książki dla dzieci. Inspiracją do stworzenia historii o osiemdziesięcioletniej staruszce, która wyrzeka się świąt Bożego Narodzenia, obawiając się licznych niebezpieczeństw czyhających poza domem, były babcie autorki. To dzięki nim India Desjardins dostrzegła, że to nie tylko osobista historia, ale problem, który dotyka tak wielu ludzi w starszym wieku.
Małgorzata od wielu lat mieszka sama i spędza Wigilię z dala od dzieci i wnuków. Z całkowicie własnej woli. W domu czuje się bezpiecznie, daleka jest od bycia nieszczęśliwą, preferuje izolację. Wystarczy jej sama świadomość, że jej dzieci są szczęśliwe. A im musi starczyć zapewnienie Małgorzaty, że przyjemnie spędzi wieczór przed telewizorem. Staruszka czuje się w domu bezpiecznie, jak w kokonie i postanawia w ogóle go nie opuszczać. Dzięki temu eliminuje wszystkie zagrożenia z zewnątrz, takie jak poślizgnięcie się na oblodzonym chodniku, złapanie przeziębienia, potrącenie przez samochód czy napad przez złodzieja. Czuje się bezbronna i krucha, a dom, wypełniony pamiątkami i zapachami, daje jej schronienie. Od czasu do czasu zagląda do niej pielęgniarka, fryzjerka, sąsiad robi drobne zakupy, tym samym niczego jej nie brakuje i nie widzi potrzeby, by w ogóle opuszczać swój azyl. Wspomina zmarłego męża, przyjaciółki i znajomych. Wie, że wkrótce będzie następna. I choć nie jest jeszcze gotowa, by opuścić ten świat, jej postępowanie sprawia wrażenie, jakby już się z nim pożegnała.
Małgorzata reprezentuje postawę bierną, wycofuje się z życia, odczuwa lęk przed śmiercią i nieporadnością. Nie użala się nad sobą i woli nie wtajemniczać rodziny w swoje dolegliwości zdrowotne. Dom jest całym jej światem, nie dopuszcza do siebie myśli, że mogłaby jeszcze kogoś nowego poznać, pokochać, wyruszyć w szaloną podróż dookoła świata czy po prostu prowadzić aktywny tryb życia: realizować swoje zainteresowania, udzielać się w życiu społecznym lub działać w lokalnych stowarzyszeniach. Funkcjonuje w myśl zasady, że swoje już przeżyła i nie chce być dla nikogo ciężarem. Oddala się od swojej rodziny, choć przebywanie z wnukami mogłoby dać jej poczucie radości i przynależności. Małgorzata zamknęła się na świat, ale on wciąż o niej pamięta i puka do jej drzwi. To właśnie w wigilijny wieczór odwiedzają staruszkę niezapowiedziani goście, którzy potrzebują jej pomocy. Komuś patrzącemu z boku mogłoby się to wydawać błahe (ot, zwykła prośba o udostępnienie telefonu czy możliwość skorzystania z toalety), jednak wizyty te całkowicie wstrząsają życiem Małgorzaty i stają się dla niej znakiem, potwierdzeniem, że jest jeszcze światu potrzebna. Pomoc drugiemu człowiekowi jest najpiękniejszą rzeczą, jaką można podarować w Wigilię. Obdarowaną będzie sama Małgorzata, która zda sobie sprawę, że nie ma tak naprawdę czego się obawiać.
Pióro Indii Desjardins i obrazy Pascala Blanchet idealnie się uzupełniają i są tak samo ważne podczas lektury książki. Ilustracje wnoszą dodatkowe informacje, których nie znajdziemy w tekście (minimalistyczny wystrój domu w stylu retro, przypominający lata 50-te, mowa ciała bohaterów, w szczególności oddalonych od siebie dzieci Małgorzaty, wścibscy sąsiedzi, obserwujący się na osiedlu i w kościele). Ilustrator demonstruje piękną grę światła i cienia. W domu staruszki pełno jest okien, często zaglądamy do niego właśnie przez szybę stojąc na zewnątrz. Pomieszczenia na obrazach są przestronne i skromnie umeblowane, dzięki czemu tworzą niezwykłą atmosferę i sprawiają, że książka staje się bardziej dynamiczna.
“Wigilia Małgorzaty” to historia pełna magii, emocji i ciepła, która pozostawia nas z otwartym zakończeniem. Dalsze losy starszej pani, która “tak bardzo bała się śmierci, że w końcu zaczęła bać się życia”, zależą już od naszej interpretacji i wyobraźni. To jedna z tych książek, których nie da się zaszufladkować, przeznaczona jednak przede wszystkim dla osób dorosłych.
Wydawnictwo: Dwie Siostry (2014)
http://wydawnictwodwiesiostry.pl/
