Seria “Wojny dorosłych – historie dzieci”, powołana do życia w 2010 roku przez łódzkie wydawnictwo Literatura, to trudna literatura faktu dla młodszego czytelnika, której do tej pory brakowało na polskim rynku. Wydany częściowo we współpracy z Muzeum Powstania Warszawskiego zbiór prezentuje historie dzieci z czasów II Wojny Światowej i krótko potem, a także zbeletryzowane biografie zasłużonych w historii osób, spisane w przejrzystej formie powieściowej. Opowieści są krótkie, napisane przystępnym językiem i świetnie zilustrowane przez Macieja Szymanowicza, Joannę Rusinek, Jolę Richter – Magnuszewską oraz Olgę Reszelską. Dzięki nim, dzieci mogą doświadczać historii przez literacką opowieść, tym bardziej, że nie w każdym domu są dziadkowie, którzy dzielą się z nimi tymi trudnymi wspomnieniami. Wojenne historie napisali do tej pory dobrze znani dzieciom autorzy: Paweł Beręsewicz (“Czy wojna jest dla dziewcząt”, 2010), Joanna Papuzińska (“Asiunia”, 2011, “Mój tato szczęściarz”, 2013 oraz “Krasnale i olbrzymy”, 2015), Michał Rusinek (“Zaklęcie na “W”, 2011), Beata Ostrowicka (“Jest taka historia. Opowieść o Januszu Korczaku”, 2012), Dorota Combrzyńska-Nogala (“Bezsenność Jutki”, 2012 oraz “Syberyjskie przygody Chmurki”, 2014), Renata Piątkowska (“Wszystkie moje mamy”, 2013 oraz “Która to Malala?”, 2015), Andrzej Marek Grabowski (“Wojna na Pięknym Brzegu”, 2014) oraz Irena Landau (“Ostatnie piętro”, 2015).
Książka “Ostatnie piętro” oparta jest na autentycznych przeżyciach Ireny Landau, urodzonej w 1932 roku w Warszawie autorki ponad 60 powieści i licznych słuchowisk radiowych dla dzieci. Pisarka w czasie wojny trafiła do warszawskiego getta, a gdy udało jej się stamtąd uciec, ukrywała się przez jakiś czas w domu u polskiej rodziny. Główna bohaterka “Ostatniego piętra” – mała Cesia, otrzymała imię po matce autorki, która również przeżyła wojnę i wiele lat po niej.
Dzieci nie zawsze rozumieją, co się wokół nich dzieje, ale to nie znaczy, że nie odczuwają lęku, niepewności i przygnębienia. Wiele niezrozumiałych spraw czeka na małą Krysię, która dowiaduje się, że w domu pojawi się nowy lokator – dziewczynka pochodzenia żydowskiego. Jest rok 1943, więc Krysia nie będzie mogła bawić się z nową koleżanką w warszawskim parku, ani wspomnieć o niej swoim znajomym. Niespokojna mama stara się jej wszystko wyjaśnić, ale trudno zrozumieć kilkuletniej dziewczynce, dlaczego ktoś taki sam, jak ona musi ukrywać się, tylko dlatego, bo jest Żydówką. Państwo Ródyccy mieszkają na ostatnim piętrze kamienicy i malutki schowek przerabiają na kryjówkę dla Cesi. Dziewczynka wydostaje się z warszawskiego getta, rozpoczyna trudny i niebezpieczny okres wyczekiwania, niepokoju, tęsknoty za rodzicami i życia w ukryciu. W komórce jest ciemno i duszno, nie wolno w niej wykonywać żadnych ruchów, Cesia czuje się tam bardzo samotna. Boi się, ale rozumie powagę sytuacji, że tylko kryjówka może uratować jej życie, bo nie wszyscy mieszkańcy kamienicy są tak przyjaźnie nastawieni do Żydów, jak rodzice Krysi.
Choć większą część dnia Cesia przebywa w ukryciu, czytelnik jest świadkiem wydarzeń, jakie mają miejsce w tym czasie w Warszawie: bombardowanie miasta (jeden z bardziej przerażających momentów w książce, kiedy wszyscy kryją się przed bombami w piwnicy, tylko Cesia zostaje na najwyższym piętrze w schowku) czy powstanie w getcie warszawskim. Autorka opisuje również straszne warunki życia w getcie (głodne dzieci, nakaz noszenia przez Żydów specjalnych opasek, śmierć i wyniszczenie). Akcja książki dzieje się w jednym mieście, a widzimy dwa skrajnie różne światy. Kiedy jedni walczą o godność i umierają, po drugiej stronie muru dzieci chodzą do szkoły, dorośli na zakupy i spacery po parku. Z pewnością wiele pytań nasunie się dzieciom już w trakcie czytania, nie bójmy się ich! Wspólna lektura tematów trudnych, takich jak śmierć i wojna, przełożona na język dziecięcy, pomoże rodzicom przekazać dzieciom wiele dodatkowych informacji i będzie dobrą okazją do dalszej rozmowy. Seria książek “Wojny dorosłych – historie dzieci” świetnie do tego dialogu przygotuje.
Wydawnictwo: Literatura (2015)
Okładka i ilustracje: Joanna Rusinek
http://www.wyd-literatura.com.pl/
